امر به معروف و نهی از منکر کلید شناخت قیام حسینی است:

• مهمترین هدف اباعبدالله الحسین از قیام حسینی انجام امر به معروف و نهی از منکر بوده است.
• امر به معروف و نهی منکر از فروعات دین و واجباتی است که همگانی است، یعنی کوچک و بززرگ و پیر و جوان نمی شناسد. عدالت و قصد قربت هم شرط نیست (در مورد عدالت لازم نیست حتما خودش رعایت همان حدود امر و نهی را بکند) البته برای بهره بردن از ثوابش قصد قربت لازم است. ولی با اینحال شرایطی هم دارد: 1 ) علم به حكم شرعى؛ 2) احتمال تأثير؛ 3) اصرار بر ترك واجب و يا انجام دادن معصيت؛ 4) عدم مفسده؛ و اگر كسى مستحبى را ترك و يا مكروهى را به جا مى  آورد، امر به معروف و نهى  ازمنكر او مستحب است.
• آیت اللّه خامنه‏اى در به پاسخ سؤالى فرمودند :

 «در مواردى كه نظام و قانون و حاكم اسلامى است و نسبت به معروف و منكر اهتمام دارند، وظیفه عموم مردم تذكر با زبان است. اقدامات بالاتر و برخوردهاى انقلابى به گردن دولت است؛ ولى ما باید هم به دولت اسلامى اطلاع دهیم آمادگى خودمان را براى حمایت اعلام كنیم. اما اگر در منطقه نظام، حكومت و حاكم اسلامى نبود و یا اسلامشان ظاهرى بود تا نسبت به معروف و منكر غیرتى نشان دهند، خود مردم مى‏توانند بعد از تذكر زبانى، برخورد انقلابى (با حفظ مراحل و شئون و تدریج) نیز داشته باشند»

• آثار شوم منکرات:

اگر از اول جلو منكر گرفته نشود و مردم ساكت بمانند، پى در پى خطراتى را به دنبال خواهد داشت. به مراحل زیر توجه فرمائید :
 گام اول - دیدن گناه و بى تفاوتى و نهى از منكر نكردن؛
 گام دوم - عادى شدن گناه‏
 گام سوم - رضایت به انجام گناه ؛
 گام چهارم - كمك به انجام گناه؛
 گام پنجم - ارتكاب گناه؛ 
 گام ششم - اصرار در انجام گناه، معتاد شدن به آن و حتى لذت بردن از آن؛
 گام هفتم - دعوت دیگران به انجام گناه؛
 گام هشتم - سرمایه‏گذارى براى انجام و تبلیغ گناه؛ 
 گام نهم - موضع گیرى در برابر كسانى كه اهل خلاف نیستند و طرد و تبعید آنان؛
 گام دهم - سنگدل شدن و قساوت قلب پیدا كردن (نعوذ بالله).

آرى! اگر قرآن مى‏فرماید : «از گامهاى شیطان پیروى نكنید!»

 به خاطر آن است كه او انسان را گام به گام به فساد مى‏كشاند. یكى از قاضیها مى گفت : «منافق قاتلى را گرفتیم كه هفده نفر را ترور كرده بود. از او پرسیدم كه در هنگام ترور ناراحت نمى‏شدى؟ گفت : اولین مؤمنى را كه شهید كردم، لرزیدم؛ ولى بعد برایم عادى شد.»

• لذا به عنوان یک شیعه اباعبدا... با شناخت معروفها و منکرات و آثاری که بر کدام مترتب هست ما می توانیم جامعه سالمتر و مذهبی تری داشته باشیم که اثر مثبتش (امنیت فیزیکی و روانی، لقمه حلال، اخلاق نیکو و... که ابعاد یک مدینه فاضله هستند) به خود و خانواده مان بر می گردد. چرا الان در جامعه مردم نسبت به امر به معروف ونهی از منکر بی تفاوت هستند چون برخورد منفی و تند و بد دیگران را نسبت به این تذکرات می بینند (البته خود ما هم ممکن است درجاتی از این موضوع را شامل شویم) لذا بی تفاوت می شوند و این بی تفاوتی ریشه های اخلاق را می خشکاند و اوضاع را بدتر از پیش می نماید. علت العلل این موضوع بر می گردد به زمانی که ما در خانه، مدرسه، اداره، محیط کار فعل ناپسندی را می دیدیم و به آن اهمیتی نمی دادیم و تذکر لسانی را فراموش کردیم یا مشوق انجام کار خیری و خداپسندانه برای دیگران نمی شدیم. حال کار به جایی رسیده که در برخی موارد با درگیری فیزیکی هم کار اصلاح نمی شود. لذا تقصیر وضعیت فرهنگی جامعه ما به خودمان برمی گردد.
• الان در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه شما جرات نمی کنید یک آشغال به زمین بریزید یا به یک زن در خیابان زل بزنید فشار افکار عمومی و اجتماعی بقدری زیاد است که نیت و فکر ابتدایی شما را در نطفه خفه میکند و نمیگذارد کار به مراحل بعد برسد. در زمان امام حسین هم بدلیل اینکه مردم بعد از واقعه غدیر نسبت به جانشینی که پیامبر انتخاب کرده بود از روی ترس، غفت، فریب خوردن، حماقت، دنیا دوستی، طمع، لقمه حرام و... بی تفاوت شده بودند بطوریکه در نمازها امیرالمومنین را سب می کردند و مردم با وجودی که علی را می شناختند ولی چیزی نمی گفتند و بعضا خود هم با آنان همراه می شدند نتیجه آن شد که دیگر کلام عادی یک شخص معمولی تاثیرگذار نبود بایستی حتما امام امت با توسل به جنگ و جهاد، امر به معروف و نهی از منکر کرده و معارف واقعی اسلام را احیا می کردند.
• امام حسين فرمود: كربلا مي‌روم. چرا؟ مي‌خواهم امر به معروف كنم. مقابله‌ي با تحريف دين. ببينيد پيغمبر ما يك اسلامي آورد، حالا فرض مي‌كنيم اين ماشين است. پيغمبر ماشين اسلام را ساخت. راننده را هم در غدير خم مشخص كرد راننده علي‌بن ابي طالب است. اينجا او را نشاند. آمدند علي را كنار گذاشتند، كس ديگري را گذاشتند. اين ماشين اينجايش خورد، اينجايش خورد، اينجايش خورد، طوري شده بود، چون پيغمبر ما اين خط مستقيم است، بعد از پيغمبر خط راه ديگر رفت، راه ديگر رفت، راه ديگر رفت. پيامبر دهم هجري از دنيا رفت و سال شصتم هجري يزيد روي كار آمد كه امام حسين قيام كرد. 50 سال اين وسط ماند. 50 سال! در اين 50 سال اكثر آنهايي كه پيغمبر را ديده بودند مرده بودند. نسل نو هم چشمشان باز مي‌شد به جمال يزيد و حكومت بني اميه. يعني اصلاً ديگر چيزي «لَا يَبْقَى مِنَ الْإِسْلَامِ إِلَّا اسْمُه‏» (بحارالانوار/ج36/ص283) فقط از اسلام اسم آن مانده بود. در فيلم امام علي ديديد. آن مردك نماز صبح را سه ركعت خواند. آمدند جلو دهانش را بو كردند ديدند بوي شراب مي‌دهد. يعني پيش نماز شراب خورده بود. پيش نماز اُموي بود. گفت: امروز حالم خوب است. مي‌خواهيد بيشتر هم بخوانم، بخوانم. ببين اسلام كارش به كجا رسيد كه خليفه‌ي مسلمين يزيد بود. يك سگي داشت با سگش عشق مي‌ورزيد. با سگش عشق مي‌ورزيد. علناً شراب مي‌خورد.
• آورده اند که بهلول نزد هارون الرشید بود که به او گفت آیا تو قرآن هم بلدی بخوانی؟ بهلول گفت بله و شروع به خواندن سوره فتح کرد. (اذا جاء نصرا... والفتح و ارایت الناس یخرجون من دین ا... افواجا) هارون گفت مردک یدخلون درست است نه یخرجون. بهلول گفت یدخلون مال زمان پیامبر بود زمان تو یخرجون هست.
• حضرت قاسم يك بچه‌ي سيزده ساله بود که میگفت: مرگ از عسل شيرين‌تر است. اين تحليل سياسي است. يعني اگر بناست رژيم و حكومت دست نا اهل باشد، انسان اهل و سالم بميرد بهتر است تا ولایت و سرپرستی چنین نااهلان و ناکسانی را بپذیرد و زیر سایه آنها زندگی کند. چرا که حیات مومن بنا به آیات قرآن، حیات طیبه است و این مهم فقط در سایه مدیریت و حاکمیت یک انسان پاک و طیبه حاصل می شود.
• چرا كربلا مي‌روي؟ مي‌خواهم امر به معروف كنم. نهي از منكر چيست؟ تحريف‌ها. حديث داريم اگر يك منكري عملي مي‌شود، عالم بايد نعره بكشد وگرنه لعنت خدا بر اين عالمي كه ساكت است. حديث است. يكبار ديگر مي‌گويم. اگر در جامعه منكري، بدعتي واقع شد. بر علما لازم است كه در مقابل آن بدعت فرياد بزنند و اگر فرياد نزنند لعنت خدا برآن دانشمنداني كه منكر را مي‌بينند و ساكت هستند.
• در مورد افراد عادی هم این موضوع صادق است. ما گاهي وقت‌ها براي يك مشتري نماز را نمي‌خوانيم. مي‌گوييم: مشتري آمده، حالا باشد نمازمان را بعد مي‌خوانيم. يعني مشتري از خدا شيرين‌تر است. (یا وقتی مشتری های امام حسین بیشتر از خدا می شود). اینجا بایستی یکدیگر را به حق سفارش و امر کنیم. (و تواصوا بالحق و تواصوا بالصبر)
• كربلا و قیام اباعبدا... یک دانشگاه است. (کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا). ضرب المثلهایی ما داریم که وجود مبارکی همچون ابی عبدا... غلط بودن آنها را اثبات کرد: با يك گل بهار نمي‌شود... امام حسين فرمود: غلط است. با يك گل بهار مي‌شود. من يك تنه قيام كردم و رژيم را عوض كردم. چرا با يك گل بهار مي‌شود. يك شعر ديگر در ايران است. مي‌گويند: «خواهي نشوي رسوا همرنگ جماعت شو»  امام حسين فرمود: اين فكر هم غلط است. من همرنگ جماعت نمي‌شوم. برويد در خط سياسي. مي‌گويند: ما فلان كشور را محاصره‌ي اقتصادي مي‌كنيم. امام حسين فرمود: من حسين هستم، آب هم براي علي اصغر ندارم، اما زير بار نمي‌روم. يعني من با محاصره‌ي اقتصادي نمي‌شكنم. محاصره‌ي نظامي، امام حسين فرمود: ما هفتاد و دو نفر هستم. بين سي هزار تا سرباز زير بار زور نمي‌روم. اينها خيلي مهم است. (اثبات "جاء الحق و ذهق الباطل، ان الباطل کان ذهوقا" می باشد)
• كربلا ثابت كرد زن چقدر قدرت دارد. اخيراً در دانشگاه‌هاي مديريت يك بحثي دارند به نام مديريت بحران. مديريت بحران يعني يك جايي اگر بحراني پيش آمد مثل بم، زلزله شد عزيزاني از دست رفتند، آنجا استاندارش نمي‌داند چه كند. فرماندارش نمي‌داند چه كند. اين مديريت بحران است. زينب كبري فوق پروفسور مديريت بحران است. عصر عاشورا اين زن چگونه مديريت كرد؟ چطور مديريت كرد؟ غير از برادرش امام حسين و ابالفضل دو تا از جوان‌هاي خودش هم شهيد شد. هجده تا از بني هاشم كه فاميل زينب هستند. آخر يك زن، دو تا از برادرهايش، دو تا پسرهايش، چهارتا، از هجده تا كم شوند، 14 تا. يعني چهارده تا از بني هاشم، دو تا برادر و دو تا پسر. هجده تا داغ ببيند، و حتي از نماز شبش هم نمي‌گذرد. بلند شد بخواند ديگر زانويش جان نداشت، نشسته خواند. خيلي مهم است. يك زن به يزيد بيايد بگويد: «اني لاستصغرك» خيلي پستي!
• امام حسین فرمودند: «[إِنَ‏] النَّاسَ فِيَّ أُسْوَةٌ» (الكافي/ج7/ص266) يعني من به شما الگو هستم. امام حسين نگفت: من زير بار يزيد نمي‌روم. فرمود: «مِثْلِي لَا يُبَايِعُ مِثْلَه‏» (بحارالانوار/ج44/ص324) مثل حسين زير بار مثل يزيد نبايد برود. يكوقت مي‌گويد: من زير بار او نمي‌روم. مي‌گوييم: خوب اين قصه‌ي شخصي است. امام حسين خودش را گفته است. گفته: من زير بار يزيد نمي‌روم. قصه‌ي شخصي است. نمي‌گويد: من زير بار او نمي‌روم. مي‌گويد: هركس مثل من است، نبايد زير بار كسي برود كه مثل يزيد است. «مِثْلِي لَا يُبَايِعُ مِثْلَه‏» يعني يك جريان است، يك امر شخصي نيست. حالا يك حسيني بود، زير بار يزيد نرفت. هركس مثل حسين است، نبايد زير بار هركس برود كه او مثل يزيد است. اين خيلي مهم است.