خلاصه مباحث مخارج حروف در علم تجوید:

یادگیری و ادا صحیح مخارج حروف در علم تجوید (یعنی نحوه اداء هر حرف از حروف الفبای زبان عربی از مخرج خودش) از نظر علما و مراجع تقلید (مندرج در رساله های عملیه) واجب است. فلذا خلاصه ای از نحوه بیان صحیح مخارج حروف به شرح ذیل تهیه گردیده که امید است مورد استفاده واقع گردد.

• حرف همزه (ء) از فضای حلق و با صدای تیز ادا می شود.
• حرف (ع) از فضای حلق و با نرمي و غلظت ادا می شود مثال: ربع. ضمناً گويي صدا كش مي آيد.
• حرف (ح) از فضای حلق و با گرفتگی ادا می شود. مثال: کسی که نفس تنگی دارد يا پوست تخمه در گلويش گير كرده است.
• حرف (غ) از فضای حلق و صدایی نرم و كشيده شبیه غرغره کردن آب باید شنیده شود.
• حرف (خ) از فضای حلق و صدا با کمی خراشیدگی شنیده می شود. مثال: شبیه صدای خُر خُر شخص خوابیده.
• حرف (ق) از برخورد زبان کوچک با انتهای زبان بزرگ. مثال: شبیه گویش اقوام لر و کرد
• حرف (ض) از تماس کناره زبان بزرگ با کناره دندانهای آسیاب بالا. مثال: والضالین.
• حرف (ط) از تماس قسمت جلویی زبان با سقف دهان و درشت و پرحجم ادا می شود. مثال: صراط
• حرف (ص) از تماس قسمت جلویی زبان با ریشه دندانها جلویی پایین که درشت و پرحجم ادا می شود. مثال: صراط. ضمناً موقع تلفظ این حرف صدایی شبیه سوت بسيار كوتاه شنیده شود. بایستی بین دندانهای بالا و پایین به اندازه یک پوست پیاز فاصله باشد و موقع تلفظ آن بايد باد در گلو بياندازيم تا درشت شنيده شود.
• حروف (ظ - ذ - ث) از تماس نوک زبان با نوک دندانهای جلویی بالا که درشت و پرحجم ادا می شود. مثال: ظالمین- ذالک-ثالث. ضمناً حدود نیم سانت از نوک زبان بایستی از نوک دندانهای جلویی بالا بیرون بیاید و حرف (ظ) درشت و پرحجم ادا می شود.
• حرف (و) از جمع شدن (غنچه شدن) لبها و خروج صوت از این فضا بطوريكه رقيق و نازك شنيده شود. مثال: وَ اتَقُوا. ضمناً در زبان عربی بر خلاف زبان فارسی دندان در تلفظ حرف (واو) نقش ندارد.
• حروف ( م - ن) ساکن و مشدد و تنوین: صدایشان از فضای بینی خارج می شود (به مدت 2 ثانیه) که به آنها حروف غنه می گویند. مثال: مِنهُم - کَم مِن- مِن شَی - کتاباً مَوقوتاً